Q
नमुना निवडीची पहिली पायरी कोणती आहे ?
1
समग्र निश्चित करणे
2
साधन सूची उपलब्ध करणे
3
नमुना एककांचे निर्धारण करणे
4
नमुना निवड पद्धती ठरविणे
Ans: 1
Q
नमुना निवड पद्धतीचा
फायदा कोणता दिसून येत नाही ?
1
वेळ व पैसा यांची बचत
2
विश्वसनीय निष्कर्ष
3
सुलभ प्रशासन
4
पक्षपातीपणा
Ans: 4
Q
भारयुक्त नमुना निवड कोणत्या नमुना निवडीचा एक प्रकार आहे?
1
स्तरित नमुना निवड
2
व्यवस्थाबद्ध नमुना निवड
3
साधा यादृच्छिक नमुना निवड
4
कोटा नमुना निवड
Ans: 1
Q
पी एच मान यांच्या मते .......................... आपणास प्रथम
स्तरावर संकलन केलेल्या तथ्यांची माहिती प्रधान करतात.
1
प्राथमिक स्त्रोत
2
द्वितीयस्त्रोत
3
प्राथमिक व द्वितीय स्त्रोत
4
प्रश्नावली
Ans: 1
Q
संशोधनामधील सर्वात महत्त्वपूर्ण घटना कोणती?
1
नमुना निवड
2
संशोधन आराखडा
3
माहिती संकलन
4
अहवाल लेखन
Ans: 2
Q
नमुना निवड प्रक्रियेतील ......................... ही शेवटची
पायरी आहे.
1
समग्र निश्चित करणे
2
साधन सूची उपलब्ध करणे
3
नमुना निवड
4
नमुना एककांचे निर्धारण करणे
Ans: 3
Q
साधा यादृच्छिक नमुना निवडीमध्ये कोणते प्रकार समाविष्ट असतात?
1
लॉटरी पद्धत
2
कार्ड पद्धत
3
नियमित-अनियमित अंकन
4
वरील सर्व
Ans: 4
Q
सामाजिक घटनांचा अभ्यास, नवीन
तथ्यांचा शोध व कार्यकारण संबंधांचा शोध ही वैशिष्ट्ये .....................
संशोधनाची आहेत.
1
शास्त्रीय
2
सामाजिक
3
ऐतीहासिक
4
पर्याय २ व ३
Ans: 2
Q
................................. यांनी निरीक्षण, मुलाखत, प्रश्नावली व अनुसूची
इत्यादी प्राथमिक स्रोतांची माध्यमे असल्याचे प्रतिपादन केले आहे.
1
पॉलिन यंग
2
पी एच मान
3
बोगार्डस
4
वरील सर्व
Ans: 1
Q
संशोधनाचे खालीलपैकी प्रकार कोणते?
1
शास्त्रीय संशोधन
2
समाजशास्त्र संशोधन
3
ऐतिहासिक संशोधन
4
वरील सर्व
Ans: 4
Q
एका पूर्वनिर्धारीत योजनेनुसार एककांच्या एका समूहातून एक
निश्चित प्रतिशोध निवडणे म्हणजे ....................... होय.
1
माहिती संकलन
2
नमुना निवड
3
निरीक्षण
4
तथ्य शोध
Ans: 2
Q
............................यामुळे संशोधनाला योग्य दिशा मिळते.
1
संदर्भ साहित्य आढावा
2
संशोधन आराखडा
3
नमुना निवड
4
पर्याय १ व २
Ans: 4
Q
वस्तुनिष्ठता, विश्वसनीयता, सप्रमाणता व सामान्यीकरण ही वैशिष्ट्ये .........................आहेत.
1
सामाजिक संशोधनाची
2
ऐतिहासिक संशोधनाची
3
शास्त्रीय संशोधनाची
4
पर्याय १ व ३
Ans: 3
Q
सहेतुक नमुना निवड ....................................नमुना
निवडीचा एक प्रकार आहे.
1
संभाव्य
2
गैर संभाव्य
3
पर्याय १ व २
4
यापैकी नाही
Ans: 2
Q
.......................... यांच्या मते सामाजिक
संशोधनावरील विचारांमधून समस्या सोडविण्याच्या प्रक्रियेच्या सर्व पैलूंचा व्यापक
व सखोल विचार करण्यात आला आहे.
1
प्रा. मर्टन
2
पी एच मान
3
पॉलिन यंग
4
बोगार्डस
Ans: 1
Q
सार्वजनिक द्वितीय माहिती स्रोतांमध्ये खालीलपैकी कोणते स्रोत
आहेत ?
1
गोपनीय रेकॉर्ड
2
दुर्मीळ हस्तलिखिते
3
संशोधन अहवाल
4
यापैकी नाही
Ans: 4
Q
संशोधन विषयाचे पूर्वनियोजन .......................... म्हणून
ओळखले जाते.
1
संशोधन समस्या
2
संशोधन आराखडा
3
संदर्भ साहित्य आढावा
4
वरील सर्व
Ans: 2
Q
गैर संभाव्य नमुना निवडीचा खालीलपैकी कोणता प्रकार आहे ?
1
कोटा नमुना निवड
2
स्तरित नमुना निवड
3
साधा यादृच्छिक नमुना निवड
4
व्यवस्थाबद्ध नमुना निवड
Ans: 1
Q
जेव्हा सामाजिक संशोधन अध्ययनाच्या निष्कर्षांना क्रियात्मक रूप
देण्याच्या कोणत्याही तत्कालिक किंवा भावी योजनांशी संबंधित असते तेव्हा त्यास
...............................म्हणतात.
1
अन्वेशनात्मक संशोधन
2
क्रियात्मक संशोधन
3
ऐतिहासिक संशोधन
4
पर्याय १ व ३
Ans: 2
Q
जगात सर्वप्रथम सन 1754 मध्ये.........................
च्या जनगणनेत नमुना निवड पद्धतीचा उपयोग करण्यात आला होता.
1
अमेरिका
2
भारत
3
इंग्लंड
4
रशिया
Ans: 3
Q
व्यावहारिक उपयोगासाठी ज्ञान हा या संशोधनाचा हेतू असतो त्यास
........................म्हणतात.
1
व्यवहारिक संशोधन
2
विकसनशील संशोधन
3
सामाजिक संशोधन
4
पर्याय १ व ३
Ans: 1
Q
अध्ययन विषयाशी संबंधित मागील ज्ञानाची पडताळणी म्हणजे
...................... होय.
1
संदर्भसूची
2
संशोधन आराखडा
3
संदर्भसाहित्य आढावा
4
पर्याय २ व ३
Ans: 3
Q
प्रश्नावलीमध्ये जेव्हा प्रश्नांचे पर्याय दिले जातात तेव्हा
त्या प्रश्नावलीस ................ म्हटले जाते.
1
मुक्त प्रश्नावली
2
बंदिस्त प्रश्नावली
3
समिश्र प्रश्नावली
4
वरील सर्व
Ans: 2
Q
प्रकाशित सार्वजनिक द्वितीय माहिती स्रोतांमध्ये खालीलपैकी
कोणते स्रोत आहेत ?
1
गोपनीय सरकारी अहवाल
2
वर्तमानपत्रे
3
विविध पुस्तके
4
पर्याय २ व ३
Ans: 4
Q
"सत्याकरता कोणताही मार्ग नाही, विश्वाचे ज्ञान प्राप्त करण्याकरता शास्त्रीय पद्धतीच्या
मार्गाशिवाय दुसरा मार्ग नाही" हे विधान कोणी केले ?
1
पॉलिन यंग
2
कार्ल पियर्सन
3
मर्टन
4
पर्याय १ व ३
Ans: 2
Q
संभाव्य नमुना निवडीचा खालीलपैकी कोणता प्रकार नाही ?
1
व्यवस्थाबद्ध नमुना निवड
2
कोटा नमुना निवड
3
साधा यादृच्छिक नमुना निवड
4
स्तरित नमुना निवड
Ans: 2
Q
संशोधनाच्या......... प्रक्रियेत मानवी इंद्रियांचा वापर करून
माहिती संकलन केले जाते.
1
निरीक्षण
2
अहवाल लेखन
3
मुलाखत
4
वरील सर्व
Ans: 4
Q
....................... ही अशी क्रमबद्ध प्रक्रिया आहे
की ज्याद्वारे सर्व शास्त्रे आपल्या प्रश्नाचे उत्तर मिळवितात.
1
सामाजिक पद्धती
2
आर्थिक पद्धती
3
वैज्ञानिक पद्धती
4
पर्याय १ व ३
Ans: 3
Q
सामाजिक संशोधनात ........................... यांनी यादृच्छिक
पद्धतीचा सर्वात प्रथम उपयोग केला.
1
प्रा. मर्टन
2
पोलीन यंग
3
प्रा बाऊले
4
यापैकी नाही
Ans: 3
Q
आत्मचरित्रे, दैनंदिनी व पत्रे
हे................... माहिती स्त्रोत
आहेत.
1
व्यक्तिगत प्राथमिक
2
व्यक्तिगत द्वितीय
3
सामाजिक द्वितीय
4
सामाजिक द्वितीय
Ans: 2
Q
लुंडबर्ग व पाॅलिन यंग यांच्यामते अनुसूचीचे प्रकार कोणते ?
1
निरीक्षण अनुसूची
2
मुलाखत अनुसूची
3
मूल्यांकन अनुसूची
4
वरील सर्व
Ans: 4
Q
अनुसूची ही अशी तथ्ये प्राप्त करणाऱ्या औपचारिक पद्धतीचे
प्रतिनिधित्व करते की जे वस्तुनिष्ठ स्वरूपात आणि सहजतेने ओळखण्यासारखे आहे ही
व्याख्या कोणी मांडली ?
1
बोगार्डस
2
लुंडबर्ग
3
हॅट
4
गुड
Ans: 1
Q
अध्ययन विषयाशी संबंधित माहिती गोळा करण्यासाठी प्रश्नांची एक
सूची तयार करून प्रत्यक्ष उत्तरदात्यांना त्यातील प्रश्न विचारून ती भरून
घेण्याच्या प्रक्रियेस ................... असे म्हणतात.
1
अनुसूची
2
प्रश्नावली
3
अनुसूची व प्रश्नावली
4
माहिती संकलन
Ans: 1
Q
प्रश्नावली प्रक्रियेची सर्व प्रथम पायरी कोणती ?
1
विषयाचे काळजी पूर्वक विश्लेषण
2
प्रश्नाचे स्वरूप
3
प्रश्नावली पाठवणे
4
अनुगामी पत्र
Ans: 1
Q
प्रश्नवली व अनुसूची यामध्ये मुख्य फरक कोणता?
1
प्रश्नाची संख्या
2
प्रश्नाची सुसूत्रता
3
उत्तरादात्याची स्वयतता
4
संशोधकाची उपस्थिती
Ans: 4
Q
लिखित प्रश्न व लिखित प्रत्युत्तर म्हणजे प्रश्नावली होय हि
व्याख्या कोणी केली?
1
लुंडबर्ग
2
बोगार्ड
3
जोहन ग्याल्दुंग
4
विल्सन गी
Ans: 3
Q
समाजामधील एखाद्या गंभीर समस्येचे कारण जाणून घेणे आणि त्याचे
निदान करणे यासाठी ..........मुलाखत पद्धती वापरली जाते.
1
निदानात्मक
2
केंद्रित
3
गुणात्मक
4
मिश्रीत
Ans: 1
Q
उत्तरदात्यांच्या संख्येनुसार मुलाखतीचे प्रकार सांगा.
1
वैयक्तिक मुलाखत
2
नियंत्रित मुलाखत
3
सामुहिक मुलाखत
4
पर्याय १ व ३
Ans: 4
Q
औपचारिक मुलखात पद्धतीस ................ देखील म्हणतात.
1
स्वतंत्र मुलाखत
2
अनियंत्रित मुलाखत
3
सामुहिक मुलाखत
4
नियंत्रित मुलाखत
Ans: 4
Q
मुलाखत तंत्राचा दोष म्हणजे मुलाखत घेणे हि एक
..................प्रक्रिया आहे.
1
अयोग्य
2
वेळखाऊ
3
पूर्वग्रहविरहीत
4
यापैकी नाही
Ans: 2
Q
मुलाखत हि ................प्रक्रिया आहे.
1
सामाजिक
2
मौखिक
3
कौशल्यपूर्ण
4
वरील सर्व
Ans: 4
Q
अर्ध सहभाग निरीक्षण पद्धतीत खालील कोणता दोष आढळत नाही?
1
वास्तविक अध्ययन करणे अशक्य
2
केवळ बाह्यांग निरीक्षण
3
निष्कर्षात व्यावहारिकता
4
तटस्थ वृत्तीने निरीक्षण नाही
Ans: 3
Q
......................निरीक्षणात निरीक्षण कर्ता
संबंधित समूहाशी एकरूप न होता तटस्थ वृतीने समूहाचे निरीक्षण करतो.
1
अनियंत्रित
2
सहभागी
3
असह्भागी
4
अर्ध सहभागी
Ans: 3
Q
निरक्षण तंत्राचे गुण कोणते आहेत?
1
पूर्वग्रह
2
खर्चिक पद्धत
3
वर्तनातील कृत्रिमता
4
वस्तुनिष्ठता
Ans: 4
Q
आदर्श संशोधन आराखड्याची वैशिष्ट्ये कोणती?
1
तथ्यांचे मूळ स्त्रोत
2
अध्ययन व्यवस्थेवर नियंत्रण
3
चलांमधील विश्लेषण
4
वरील सर्व
Ans: 4
Q
सामाजिक व्यवस्था आणि सामाजिक संबंध यातून ज्या सामाजिक समस्या
निर्माण होतात त्या सोडवण्यासाठी कोणत्या आराखड्याचा उपयोग होतो?
1
निदनात्मक
2
अन्वेशानात्मक
3
प्रयोगात्मक
4
यापैकी नाही
Ans: 1
Q
खालीलपैकी कोणती सामाजिक संशोधन मर्यादा नाही?
1
निष्कर्ष तपासणी अवघड
2
कमी वित्त साह्य
3
खर्च- वेळ अधिक
4
बाह्य समतोल
Ans: 4
Q
...............वृद्धी करणे हा समाजशास्त्रीय संशोधनाचा हेतू असतो.
1
संपत्ती
2
ज्ञान
3
तथ्य
4
पर्याय २ व ३
Ans: 4
Q
संशोधनाचे स्वरूप आणि अध्ययन सामग्रीचा शोध यांचा संबंध
.....................असतो.
1
सामाजिक
2
आर्थिक
3
राजकीय
4
वरील सर्व
Ans: 1
Q
काही विषयांवर व्यक्तींची होणारी समोरासमोर बैठक म्हणजे मुलाखत
होय ही व्याख्या कोणी मांडली?
1
एम एन बसू
2
गुड-हॅट
3
पॉलीन यंग
4
लिंडसन
Ans: 1
Q
खालीलपैकी निरीक्षणाचा प्रकार कोणता ?
1
नियंत्रित
2
अनियंत्रित
3
दोन्हीही
4
यापैकी नाही
Ans: 3
Q
खालीलपैकी कोणता गुण निरीक्षण तंत्राचा नाही ?
1
सोपी पद्धत
2
सखोल निरीक्षण
3
वस्तुनिष्ठता
4
वर्तनातील कृत्रिमता
Ans: 4
Q
घटनांतील परस्पर संबंध किंवा कार्यकारणभाव जाणून घेण्यासाठी
घटनांचे केलेले यथार्थ अवलोकन म्हणजे ..................... होय.
1
माहिती संकलन
2
निरीक्षण
3
संशोधन आराखडा
4
नमुना निवड
Ans: 2
Q
कान आणि वाणीच्या अपेक्षेत अपेक्षेत डोळ्याद्वारे घडणारी क्रिया
निरीक्षण म्हणून ओळखले जाते ही निरीक्षणाची व्याख्या कोणी केली ?
1
सी ए मोसर
2
पाँलिन यंग
3
आँक्सफोर्ड शब्दकोश
4
यापैकी नाही
Ans: 1
Q
माहिती संकलन कोणत्या स्रोतांच्या आधारे दिले जाते ?
1
प्राथमिक
2
दुय्यम
3
तृतीय
4
पर्याय १ व २
Ans: 4
Q
संशोधन आराखडाची शेवटची पायरी कोणती असते ?
1
अहवाल लेखन
2
निष्कर्ष मांडणी
3
माहिती विश्लेषण
4
गृहीतके पडताळणी
Ans: 1
Q
अध्ययन विषयाशी संबंधित असणारी तथ्य स्वरूपातील माहिती प्राथमिक
व दुय्यम स्रोतांच्या आधारे जमा करण्याच्या प्रक्रियेला .............. असे
म्हणतात.
1
संशोधन प्रक्रिया
2
संशोधन आराखडा
3
तथ्य संकलन
4
संशोधन निवड
Ans: 3
Q
माहिती संकलन तंत्रांमध्ये कोणते तंत्र समाविष्ट नाही ?
1
मुलाखत
2
निरीक्षण
3
प्रश्नावली-अनुसुची
4
वरील सर्व
Ans: 4
Q
संशोधन आराखड्याची पहिली पायरी कोणती ?
1
संशोधन उद्दिष्टे ठरविणे
2
अध्ययन समस्येचे स्पष्टीकरण
3
गृहीत कृत्य मांडणी
4
संदर्भ साहित्याचा आढावा
Ans: 2
Q
संशोधन आराखडाचे प्रकार कोणते ?
1
वर्णनात्मक संशोधन
2
परिचयात्मक संशोधन
3
प्रयोगात्मक संशोधन
4
वरील सर्व
Ans: 4
Q
खालीलपैकी कोणता उद्देश संशोधन आराखड्याचा नाही?
1
संशोधन समस्यांची उत्तरे पुरवणे
2
भिन्नत्व प्रसारणाचे नियंत्रण
3
चलावर नियंत्रण
4
वरील सर्व
Ans: 4
Q
संशोधन कार्याला सुरुवात करण्यापूर्वी त्या कार्याचे पद्धतशीर
नियोजन रचना मांडणी ठरवावी लागते यालाच .................. असे म्हणतात.
1
संशोधन प्रक्रिया
2
नमुना निवड
3
संशोधन आराखडा
4
संशोधन निवड
Ans: 3
Q
संशोधन आराखडा संशोधनाची एक योजना संरचना आणि एक रणनीती आहे की
ज्याद्वारे संशोधन प्रश्नांची उत्तरे प्राप्त केली जातात आणि भिन्नत्व प्रसारणावर
प्रसारणावर नियंत्रण ठेवले जाते, ही व्याख्या कोणी केली ?
1
कुक
2
करलींगर
3
ऐकॉफ
4
वरील सर्व
Ans: 2
Q
निर्णय कार्यान्वित करण्याची स्थिती येण्यापुर्वीच निर्णय
निर्धारण करण्याच्या प्रक्रियेला .......................असे म्हणतात.
1
संशोधन प्रक्रिया
2
संशोधन आराखडा
3
सामाजिक संशोधन
4
संशोधन निवड
Ans: 2
Q
सामाजिक संशोधन करत असताना खालील पैकी कोणत्या अडचणी येतात ?
1
सामाजिक तत्त्वांची जटिलता
2
असंभाव्यता
3
प्रयोगात्मक पद्धती वापरणे अवघड
4
वरील सर्व
Ans: 4
Q
सामाजिक संशोधन करत असताना सर्वप्रथम कोणता टप्पा निश्चित करावा
लागतो ?
1
गृहीत कृत्य निर्मिती
2
संशोधन आराखडा
3
विषय निवड - समस्या सूत्र
4
नमुना निवड
Ans: 3
Q
खालीलपैकी कोणती उद्दिष्टे सामाजिक संशोधनाची आहेत ?
1
सैद्धांतिक उद्देश
2
ज्ञानप्राप्ती
3
स्वाभाविक नियमांचा शोध
4
वरील सर्व
Ans: 4
Q
वैज्ञानिक पद्धतीने संकलित केलेल्या तत्त्वांच्या आधारे केलेले
वर्णनात्मक विश्लेषण म्हणजे .......................... होय.
1
वर्णनात्मक संशोधन
2
संशोधन आराखडा
3
सामाजिक संशोधन
4
शास्त्रीय संशोधन
Ans: 1
Q
जेव्हा एखाद्या संशोधन कार्याचा उद्देश कोणत्याही सामाजिक
घटनेमध्ये अंतर्भूत असणाऱ्या कारणांचा शोध घेणे हा असतो तेव्हा अशा संशोधनास काय
म्हणतात ?
1
अन्वेषणात्मक
2
वर्णनात्मक
3
ऐतिहासिक
4
यापैकी नाही
Ans: 1
Q
आपल्या .......................द्वारे प्रत्यक्ष अनुभवाच्या
आधारावर केले जाणारे संशोधन अनुभवनिष्ठ संशोधन असते.
1
अभ्यासा
2
ज्ञाना
3
ज्ञानेंद्रियां
4
अनुभवा
Ans: 3
Q
व्यावहारिक उद्दिष्टांच्या पूर्ततेसाठी केल्या जाणाऱ्या
संशोधनास .................. म्हटले जाते.
1
वैज्ञानिक संशोधन
2
बौद्धिक संशोधन
3
सामाजिक संशोधन
4
व्यावहारिक संशोधन
Ans: 4
Q
मानव समूहाच्या संबंधांच्या अध्ययनाचा समावेश समाज शास्त्रीय
संशोधनात होतो हे मत कोणी मांडले?
1
मोझर
2
व्हिटने
3
बोगार्डस
4
हक्सले
Ans: 2
Q
संशोधनामध्ये प्रामुख्याने कोणते गुण असतात?
1
व्यवस्थितपणा
2
नियंत्रण
3
अनुभवजन्यता
4
वरील सर्व
Ans: 4
Q
नवीन तत्वे किंवा तथ्ये शोधण्यासाठी आणि जुनी तत्वे
परीक्षणासाठी केलेला चिकित्सक व पद्धतशीर अभ्यास म्हणजे .................... होय.
1
गृहीतक
2
संशोधन आराखडा
3
संशोधन
4
यापैकी नाही
Ans: 3
Q
संशोधन ही एक..........................प्रक्रिया असून या
प्रक्रियेद्वारे ज्ञान मिळवले जाते.
1
सामाजिक
2
बौद्धिक
3
मानसिक
4
स्थिर
Ans: 2
Q
संशोधन हे ...........................पद्धतीने व्हावे म्हणून
संशोधन आराखडा उपयुक्त ठरतो.
1
वैज्ञानिक
2
नैसर्गिक
3
पर्याय १ व २
4
सामाजिक
Ans: 1
Q
वैज्ञानिक पद्धतीचा अवलंब करून जेव्हा सामाजिक घटनांबाबत संशोधन
केले जाते तेव्हा त्यास ..................... म्हटले जाते.
1
सामाजिक संशोधन
2
संशोधन आराखडा
3
संशोधन
4
शास्त्रीय संशोधन
Ans: 1
Q
.............हे शुद्ध संशोधनाचे प्रबळ पुरस्कर्ते मानले जातात.
1
मोझर
2
बोगार्डस
3
व्हिटने
4
हक्सले
Ans: 4
Q
सामाजिक घटना आणि समस्या याबाबत नवीन ज्ञान प्राप्तीकरता
करण्यात आलेल्या व्यवस्थित संशोधनाला सामाजिक संशोधन म्हणतात हि व्याख्या कोणी
केलेली आहे ?
1
बोगार्डस
2
सी ए मोझर
3
व्हिटने
4
यापैकी नाही
Ans: 2
Q
एकत्रित राहणाऱ्या लोकांच्या जीवनातील क्रियाशील अंतर्भूत
प्रक्रियांचे संशोधन म्हणजे
..........................होय.
1
संशोधन प्रक्रिया
2
संशोधन आराखडा
3
सामाजिक संशोधन
4
संशोधन निवड
Ans: 3
0 Comments